05.02.11 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
خصلت‌شناسی انقلاب اسلامی ـ بخش چهارم آیا انقلاب ایران یک انقلاب مذهبی بود؟
قائل شدن گرایش‌های گوناگون برای انقلاب ایران به معنی آن نیست که رهبری مذهبی این انقلاب، همه این گرایش‌ها را نمایندگی می‌کرده است، بلکه این گرایش‌ها حکایت از محرک‌های متفاوتی دارد که جامعه ایران را در سطحی گسترده به رویارویی با دولت پهلوی کشیده است.
25.01.11 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
خصلت‌شناسی انقلاب اسلامی ـ بخش سوم آیا انقلاب ایران یک انقلاب اجتماعی بود؟
انقلاب اسلامی مهمترین گفتمان تاریخ مدرن ایران و به این واسطه مهمترین گفتمان برآمده از مبحث جامعه‌شناسانه مدرنیزاسیون اتوکراتیک در ایران است. بنابراین بررسی انقلاب اسلامی بدون بررسی تاریخ مدرنیزاسیون اتوکراتیک در ایران ممکن نیست.
31.12.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
یکپارچگی ایران در سایه چالش‌ها، تنش‌ها و وسوسه‌ها
جمشید فاروقی معتقد است که برای حفظ وحدت ملی و همزیستی مسالمت‌آمیز باید دو هدف محقق شود؛ نخست فائق آمدن بر دولت تبعیض و سرکوب در ایران که با ماجراجویی‌های خطرناک خود منافع عمومی کشور را به مخاطره انداخته است و دوم هشیاری مردم و نمایندگان اقلیت‌ها نسبت به چالش‌ها و تنش‌ها و وسوسه‌ها
29.12.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
خصلت‌شناسی انقلاب اسلامی ـ بخش دوم آیا انقلاب اسلامی یک رویداد ناگهانی بود؟
آیا براستی انقلاب اسلامی ایران یک “حادثه” بود؟ حادثه‌ای تصادفی که به دور از نگاه و انتظار تحلیل‌گران روی داد و باعث سرنگونی یکی از قدرتمندترین دولت‌های منطقه شد و آرامش را در این “جزیره ثبات” برهم زد؟ آیا انقلاب اسلامی یک رویداد “ناگهانی” بود؟ رویدادی غیرقابل پیش‌بینی و غیرمترقبه؟ آیا امکان پیش‌گویی این انقلاب وجود داشت؟
24.11.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
خصلت‌شناسی انقلاب اسلامی ـ بخش نخست گسست‌ها و پیوست‌ها
گسست سیاسی که در اثر انقلاب رخ نموده بود به حیات اتوکراسی در ایران خاتمه نداد. از این‌رو پایان عمر خاندان پهلوی، پایان عمر اتوکراسی در ایران نبود. گسست سیاسی از آن‌جا که دولتی کاملا جدید پدید آورد، مبانی باورجامعه نسبت به مشروعیت صاحبان قدرت را از اساس تغییر داد. اما به باور مردم نسبت به مشروعیت حکومت مبانی مدرن و قانون‌محور نبخشید
14.11.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
جامعه‌شناسی مدرنیزاسیون و چالشی به نام انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی پایان مدرنیزاسیون اتوکراتیک حکومت پهلوی در ایران بود، اما پایان مدرنیزاسیون اتوکراتیک نبود. انقلاب اسلامی در فرجامین نگاه فرآورده همان روند مدرنیزاسیون اتوکراتیک بود و عملا با پدید آوردن دولت جمهوری اسلامی، این مدرنیزاسیون اتوکراتیک را به گونه‌ای دیگر بازتولید کرد. بازتولید مدرنیزاسیون اتوکراتیک توسط دولتی نامتعارف که در ظرفیت تعریف نظری “تئوری‌های رشد” نمی‌گنجید، صحت و جهانشمولی این تئوری‌ها را به زیر سئوال کشید.
27.10.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
مدرنیزاسیون اتوکراتیک در ایران
بحران سیاسی حکومت پهلوی و بی‌ثباتی رژیم که منجر به انقلاب سال ۵۷ شد، محصول عقب ماندگی رشد سیاسی از رشد و توسعه اقتصادی نبود بلکه ناشی از محدودیت مدرنیزاسیون سیاسی حکومت پهلوی بود، حکومتی که پایه‌های سنتی باور به مشروعیت یک حکومت سلطنتی را نابود ساخت، اما قادر به جایگزین کردن پایه‌های مدرن کسب مشروعیت نگشت
20.10.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
دولت پهلوی، دولت سلطانی
مفهموم دولت سلطانی نیز در شمار آن مفهوم‌هایی است که بدون انتقال “شناسنامه تئوریک”، وارد ادبیات سیاسی ایران شده‌اند. برخی از تحلیل‌گران و مورخان در کند و کاو نظری خود پیرامون دولت پهلوی، این دولت را دولتی سلطانی دانسته‌اند. همین موضوع توجه دقیق‌تر به ساختار دولت پهلوی را الزامی می‌سازد.
14.10.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
"Ahmadinedschad will keinen Nahost-Frieden"
Bei seinem Besuch im Libanon wurde der iranische Präsident Ahmadinedschad von den Anhängern der Hisbollah gefeiert: Ein Besuch von großer symbolischer Bedeutung, der fatale Folgen haben könnte, meint Jamsheed Faroughi.
10.10.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
بازخوانی انقلاب اسلامی (بخش هفتم): انقلاب اسلامی، توتالیتاریسم و ایدئولوژی
تاریخ حکومت پهلوی و تاریخ حکومت‌های اتوکراتیک در ایران بر هم منطبق نیستند. اتوکراسی در ایران نه با قدرت‌گیری خاندان پهلوی آغاز شد و نه با سقوط حکومت پهلوی به پایان رسید. این چنین بود که انقلاب اسلامی ایران گرچه پایان عمر حکومت اتوکراتیک پهلوی بود، پایان عمر اتوکراسی در ایران نبود. انقلاب اسلامی به سلطنت اتوکراتیک محمدرضا شاه خاتمه داد، اما اتوکراسی را بازتولید کرد و گونه‌ای حکومت اتوکراتیک توتالیتر را ایجاد نمود.
21.09.10 | گفت‌وگوها | جمشید فاروقی
قبیله‌گرایی و تاسیس "سازمان ملل متحد" در ایران
قبیله‌گرایی هم انواع خود را دارد. نگاه فرقه‌ای این یا آن سازمان نیز حکایت از تفکر قبیله‌ای یک جریان سیاسی دارد. اما ما با نوع دیگری از این قبیله‌گرایی نیز روبه‌رو هستیم. به عنوان نمونه، برخی از افراد زیرمجموعه اقلیت‌های قومی در ایران چنین نگاهی به مسائل دارند. در این نکته که حقوق اقلیت‌ها در ایران پایمال می‌شود، ذره‌ای تردید وجود ندارد. اما قائل شدن شرط برای همراهی با جنبش اعتراضی گسترده اجتماعی کنونی، حکایت از این منش قبیله‌گرایانه دارد.
18.09.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
ساختار حکومت پهلوی بازخوانی انقلاب اسلامی ـ بخش ششم
یکی از دشواری‌های نظری در ادبیات سیاسی ایران، به ویژه در تحلیل‌هایی که از بافت و ساختار سیاسی حکومت پهلوی و همچنین جمهوری اسلامی ایران عرضه شده، ریشه در یکی پنداشتن و تمایز قائل نشدن بین حکومت‌های اتوکراتیک و دیگر انواع حکومت‌های استبدادی و دیکتاتوری دارد
03.09.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
بازخوانی انقلاب اسلامی ـ بخش پنجم: مشروعیت قانونی و قانون انقلابی
رهبری کاریسماتیک آیت‌الله خمینی گرچه زمینه‌ساز مشروعیتی گسترده برای دولت انقلاب و حکومت جمهوری اسلامی بود، درگذشت وی به عنوان رهبری بهره‌مند از فره ایزدی، اختلافات پنهان در بین رهبران و مسئولان جمهوری اسلامی را علنی ساخت و برای جانشین وی، مشکل‌آفرین شد.
24.08.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
بازخوانی انقلاب اسلامی ـ بخش چهارم: مشروعیت و قانونیت
آیا یک دولت مشروع، لزوما دولتی قانونی است؟ و آیا یک دولت قانونی لزوما دولتی مشروع است؟ نگاهی به فروپاشی حکومت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین بحران سیاسی دولت اسلامی پس از دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آشکارا نشان از پدیده‌ای دارند به نام “بحران مشروعیت”. در واقع کلیدواژه درک ریشه‌های بی‌ثباتی سیاسی در واپسین ماه‌های حکومت پهلوی و همچنین فهم آن‌چه که امروز چالش سبز دولت اسلامی خوانده می‌شود، در فهم مفهوم مشروعیت است.
15.08.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
بازخوانی انقلاب اسلامی ـ بخش سوم “گذر از سطح رویدادها”
تحلیل یک انقلاب با پرسه پرسه زدن در دالان تو در توی رویدادهای کوچک و بزرگ تفاوت می‌کند. تردیدی نیست که تحلیل انقلاب اسلامی، مستقل از تحلیل جامعه‌ای که چنین انقلابی را ممکن ساخت و تحلیل دولتی نامتعارف که در پوشش مدرن خود به الگوی سنتی قدرت وفادار ماند، ممکن نیست. اما برای فهم آن‌چه که بر دولت و جامعه در ایران گذشت، می‌بایست از سطح رویدادها فراتر رفت و با جهش از سایه این رویدادها، علت‌ها را کاوید و بر آن بستر پاسخی در خور برای این چیستان‌های تاریخی یافت.
03.08.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
بازخوانی انقلاب اسلامی ـ بخش دوم: "مفهوم‌های نامفهوم"
تحلیل بسیاری از پژوهشگران از جامعه‌ی ایران پس از انقلاب و ظرف ماه‌های گذشته از جنبش سبز، از کاستی‌هایی برخوردار است. در بسیاری از این پژوهش‌ها یا استفاده نادقیق از مفهوم‌ها به چشم می‌خورد یا استفاده از مفهوم‌های نادقیق. نتیجه یکی است: مفهوم‌های نامفهوم
31.07.10 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
"يک فسيل زنده"، بازخوانی انقلاب اسلامی (بخش نخست)- ویرایش دوم
چيستان انقلاب اسلامی بخشی از چيستان اين جامعه است. همان جامعه‌ای که هم وجود دولت امينی را ممکن می‌سازد و هم پديدار شدن پديده‌ای نامتعارف هم‌چون انقلاب اسلامی را و هم در فرجامين نگاه، جنبشی را، که رهبران‌اش پادزهر همان زهری هستند که خود در کالبد اين جامعه پرمعما روان ساختند
25.07.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
بدون مشارکت همه اقلیت‌ها، پیروزی جنبش مدنی ممکن نیست
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عملا نقش پوششی شبه دموکراتیک برای حکومتی دیکتاتوری داشته و صاحبان قدرت خود را هرگز ملزم به اجرای موارد تصریح شده در این قانون نمی‌دانند. اگر بخواهم خیلی خلاصه درس تاریخی سالی که سپری شد را بازگو کنم باید بگویم که افراد زیر مجموعه جنبش مدنی و اعتراضی دریافته‌اند که برای گذار از ساکن به شهروند، به حضور همه نیاز است و چنین چیزی در فضای تفکر قبیله‌ای و عشیره‌ای دست‌یافتنی نیست.
30.04.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
منع تحقیر اقوام از حرف تا عمل
اخيرا آيت الله خامنه‌اى و سايت "كلمه"، سايت طرفداران "جنبش سبز" درباره‌ى تقليد و تمسخر لهجه‌هاى قوميت‌ها در جامعه اظهار نظر كردند. ما پيرامون اين موضوع با آقاى جمشيد فاروقى، سرپرست بخش فارسى دويچه وله گفت‌وگو كرديم.
28.03.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
بدون مشارکت مردم ثبات سیاسی پایدار نیست
رضا پهلوی در گفت‌وگو با دکتر جمشید فاروقی، رئیس رادیو و آنلاین بخش فارسی دویچه وله نگاهی دارد به درس‌هایی از این تاریخ پر فراز و نشیب. این گفت‌وگو در حاشیه کنفرانس مطبوعاتی جامعه بین‌المللی دفاع از حقوق بشر در شهر بن آلمان انجام شده است.
12.02.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
در رابطه بحران‌زده دولت و جامعه، سرکوب حرف آخر نیست
رابطه دولت و جامعه در ایران، به‌ویژه پس از انتخابات ریاست جمهوری، بدل به رابطه‌ای بحران‌زده شده است. سرکوب جنبش اعتراضی مردم نمی‌تواند به بحران اعتماد خاتمه دهد، اما می‌تواند آخرین لایه‌های توهم نسبت به این دولت را از بین ببرد. برای فهم این موضوع که عمر حکومت سرکوب کوتاه است، نیازی به نبوغ سیاسی نیست، ورق زدن تاریخ کشورمان کفایت می‌کند.
08.02.10 | مقاله | جمشید فاروقی
نکته‌هایی تامل برانگیز پیرامون مشروعیت و مشروعیت الهی
زمینه‌های این دگرگونی را فراهم می‌آورد. تحولی که از دل یک بحران سیاسی زاده می‌شود، تحولی است که بر بستر شتابان رویدادها واقع می‌شود. در حضور بحران سیاسی در جامعه، نبض تحولات و رویدادها بسی تندتر می‌زند. تحولات تدریجی و آرام یک‌باره جای خود را به تحولات شتابان می‌دهند. شتاب گرفتنِ ضربِ رویدادها، فرصت، فضا و آرامش مورد نیاز برای یافتن تدبیر یا اتخاذ تصمیم را از صاحبان قدرت سیاسی سلب می‌کند
16.01.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
«انکار ولایت فقیه کفر نیست»
آیا می‌توان نهاد ولایت فقیه را بخشی از اصول دین شیعه دانست. پاسخ آیت‌الله بیات زنجانی به این پرسش منفی است. وی نظریه ولایت فقیه را بدعتی در فقه شیعه می‌داند. گفت‌وگویی دراین باره با دکتر فاروقی، رئیس بخش فارسی دویچه‌وله
08.01.10 | گفت‌وگو | جمشید فاروقی
سیاست سرکوب موفق نبوده است
دکتر جمشید فاروقی، رئیس بخش فارسی دویچه وله می‌گوید، به‌نظر می‌رسد حکومت ایران متوجه شده که با زبان ارعاب و سرکوب نمی‌تواند ناآرامی‌ها را خاتمه دهد. به گفته رئیس بخش فارسی دویچه وله، حاکمیت ایران دچار نوعی سردرگمی است.
30.06.09 | تفسیر | جمشید فاروقی
پیام بایدن؛ علامت خطری برای ایران؟
پیام معاون باراک اوباما، خطاب به دولتمردان ایران، پیامی کوتاه، اما شفاف بود. جو بایدن گفته بود اگر اسراییل بخواهد با حمله به مراکز اتمی ایران امنیت خود را تامین کند، آمریکا مانع نخواهد شد. پیام بایدن را چگونه باید فهمید؟
کسانی که جو بایدن را می‌شناسند، معتقدند که وی در اظهارات خود لزوما به خطوط رسمی و اعلام شده سیاست دولتی آمریکا پایبند نیست و ظرف ماه‌های گذشته برخی از اظهارات او برای دولت آمریکا ایجاد دردسر کرده است. اما این بار سخن از موضوع بسیار مهمی در میان است. موضوعی که می‌تواند پیامدهای سنگینی برای خاورمیانه و کل جهان داشته باشد. آیا می‌توان اظهارات دیروز بایدن را نیز از جمله اظهارات دردسرآفرین پیشین او دانست؟
|
|
|